Türkiye Uzay Ajansı nedir, nerede kuruldu? TUA hakkında tüm merak edilenler!

Türkiye Uzay Ajansı, uzay ve havacılık bilimi ve teknolojilerinin gelişimini ve yaygınlaştırılmasını destekleyici nitelikte finans, hukuk, yönetim, işletme, pazarlama ve benzeri konularda çalışmalar yapan, Türkiye’nin uzaya yönelik hak ve menfaatlerinin korunması ve güvence altına alınması için ulusal ve uluslararası kuruluşlarla koordinasyonu yürüten devlet kuruluşu olarak tanımlanıyor. Cumhurbaşkanlığı Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın da katılımıyla gerçekleştirilen “Milli Uzay Programı” tanıtım toplantısında, TUA’nın logosu da ilk kez tanıtıldı. 

TUA NEDİR, NEREDE KURULDU?

Türkiye Uzay Ajansı (TUA), Türkiye Cumhuriyeti’nin ulusal uzay ajansıdır. Türkiye’nin uzay bilimleri programı ile genel havacılık ve uzay araştırmalarından sorumlu devlet kurumudur. Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Ankara’da yer almaktadır.

MİLLİ UZAY PROGRAMI NEDİR?

Türkiye Uzay Ajansı, 18-19 Ocak 2019 tarihlerinde Gebze’de “Mİllî Uzay Programı Çalıştayı” adı altında bir çalıştay düzenlemiştir.

TUA Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, “Millî Uzay Programı” hakkında, “TUA’ya verilen en önemli görevlerden biri ise Türkiye’nin Millî Uzay Programı’nı hazırlamak oldu. Bu program, 2021’in başından 2030’un sonuna kadar Türkiye’nin kabiliyetleri, kaynakları ve zamanlamasına ilişkin bir yol haritası belirleyecek.” demiştir.

ERDOĞAN’IN AÇIKLADIĞI STRATEJİK 10 HEDEF

1. AY GÖREVİ: Cumhuriyet’in 100’ncü yılında uluslararası iş birliği ile yakın Dünya yörüngesinde ateşlenecek milli ve özgün hibrit roketle Ay’a sert iniş gerçekleştirilecek. İkinci aşamada, ilk fırlatma bu kez milli roketle yapılacak ve Ay’a yumuşak iniş gerçekleştirilecek.

2. YERLİ UYDU: Yeni nesil uydu geliştirme alanında dünya ile rekabet edebilecek ticari bir marka ortaya çıkartılacak. Türkiye’nin uydu üretim kabiliyeti, Türkiye Uzay Ajansı’nın koordinasyonunda kurulacak olan tek bir milli şirket bünyesinde birleştirilecek.

3. BÖLGESEL KONUMLAMA: Türkiye’ye ait bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirilecek. Bu konuda kritik teknolojilere güdümlü projeler yoluyla yatırım yapılacak. 

4. UZAY LİMANI: Uzaya erişimi sağlamak amacıyla bir uzay limanı işletmesi kurulacak. Türkiye için en uygun fırlatma alanı ve teknolojisi belirlenecek. Fırlatma tesis altyapısı oluşturulacak.

5. UZAY HAVASI: Uzay havası veya meteorolojisi olarak tabir edilen alana yatırım yapılarak uzaydaki yetkinlik arttırılacak. Özellikle iyonosfer araştırmaları desteklenecek. Uzay havası gözlemlerini toplalayan bir birim oluşturulacak.

6. UZAY NESNELERİ: Türkiye, astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konularında daha yetkin bir konuma getirilecek. Radyo teleskoplarıyla bilim insanları, uzaydan gelen radyo dalgaları üzerinde çalışabilecek. Aktif uydular ve uzay çöpleri yerden ve uzaydan izlenecek. 

7. UZAY SANAYİSİ: Uzay alanında sanayi kümelenmesi ile entegre çalışmalar yürütülecek. Uzay teknolojisi ürünleri ve hizmetleri ihraç edilecek. Yüksek nitelikli insan kaynağı için istihdam oluşturulacak. 

8. UZAY TEKNOLOJİLERİ GELİŞTİRME BÖLGESİ: ODTÜ ile birlikte yerli ve yabancı yatırımcılarla ev sahipliği yapacak bir uzay teknoloji geliştirme bölgesi kurulacak. Uygun teşvik mekanizmalarıyla uzay alanına devşirilebilecek yeteneklere sahip KOBİ’lerin bu bölgede yer alması sağlanacak.

9. UZAY FARKINDALIĞI: Uzay alanında etkin ve yetkin insan kaynağını geliştirmek amacıyla uzay farkındalığı oluşturulacak. Net olarak tanımlanmış alanlarda yüksek lisans ve doktora bursları verilecek. Ulusal, uluslararası yaz okulları, kurslar ve çalıştaylar organize edilecek.

10. TÜRK ASTRONOT: Bir Türk vatandaşı, bilim misyonuya uzaya gönderilecek. Böylece Türkiye, uluslararası uzay istasyonunun altyapısından yararlanarak bilimsel deney yapma imkanına kavuşacak. Türkiye’nin uzay alanında görünürlüğü artacak. 

TUA LOGOSU BELLİ OLDU

“TUA logosu, bilinmeze, evrenin derinliklerine uzanan kesintisiz, kararlı bir hareketi simgeler. Bu hareketin karakteri Batı tipografisinin fonksiyonel okunaklılığından, Doğu’nun kadim kültürünün tek nefeste okunan kaligrafisine uzanır. Dev bir roketin gövdesinden küçük bir yaka rozetine kadar farklı ölçek ve uygulamalarda okunaklılığını, işaret özelliğini kaybetmemesi için tasarlanan harfler birbirine eklemlenirken ortaya çıkan resmin içindeki ‘yıldız’ imgesi gökyüzündeki al bayrağımızı temsil ediyor. İşte bu güzel logo Türkiye’nin uzaydaki yeni başarılarının imzası olacak.”

LOGONUN HİKAYESİ NE?

“TUA logosu, bilinmeze, evrenin derinliklerine uzanan kesintisiz, kararlı bir hareketi simgeler. Bu hareketin karakteri Batı tipografisinin fonksiyonel okunaklılığından, Doğu’nun kadim kültürünün tek nefeste okunan kaligrafisine uzanır.

“Dev bir roketin gövdesinden küçük bir yaka rozetine kadar farklı ölçek ve uygulamalarda okunaklılığını, işaret özelliğini kaybetmemesi için tasarlanan harfler birbirine eklemlenirken ortaya çıkan resmin içindeki ‘yıldız’ imgesi gökyüzündeki al bayrağımızı temsil ediyor. İşte bu güzel logo, Türkiye’nin uzaydaki yeni başarılarının imzası olacak.”

AY’A GİDİYORUZ

Milli Uzay Programındaki birinci ve en önemli hedefimiz, Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında aya ilk teması gerçekleştirmektir. Evet, Ay’a gidiyoruz. Hazırlıklarına başladığımız Ay Programı ile bu hedefi iki aşamada tamamlamayı planlıyoruz. İlk aşamada, 2023 yılı sonunda, yakın dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrid roketimizle aya ulaşarak, sert iniş gerçekleştireceğiz. Uzay aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı, uluslararası iş birliği ile hayata geçireceğiz. Bu görevi tamamladığımızda, hem aya ulaşmayı başaran ülkelerden biri olacak, hem de ikinci aşama ay misyonu için gerekli bilgileri toplamış olacağız. 

TELESKOP YAZILIMI

Törende ayrıca, Türkiye Uzay Ajansı, Sabancı Üniversitesi ve TÜBİTAK Uzay arasında “Artırılmış X-Işını Zamanlama Ve Polarimetri Uydusu Geniş Alan İzleme Uygulama Yazılımı Proje Sözleşmesi” imzalandı. Türkiye Uzay Ajansı Başkanı Yıldırım, Sabancı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yusuf Leblebici ile TÜBİTAK UZAY Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Mesut Gökten, uydunun üzerinde yer alan geniş alan gözleme teleskobunun yazılım çalışmaları hakkındaki sözleşmeyi imza altına aldı. 

UZAYDAKİ YOL HARİTASI

Bugün, ülkemiz adına tarihi bir dönüm noktasına şahitlik etmek üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz. Uzun süreli bir planlama ve çalışmanın ürünü olan, Türkiye’nin ilk Milli Uzay Programı’nı tüm dünyaya ilan edeceğiz. Bu program, gerçekçi ama bir o kadar da rekabetçi hedefleri kapsayan içeriğiyle, ülkemizin uzaydaki yol haritasıdır. Küresel uzay yarışında ülkemizi üst liglere taşıyacak bu yol haritasının başarıyla hayata geçmesini diliyorum. 

GÖKTÜRK-3

Esasen, ülkemizin kozmik rekabetteki mücadelesi 1985’ten bu yana sürüyor. Bu mücadelenin asıl altyapısını ise, son 18 yıldaki yatırımlarımızla oluşturduk. Kendi imkânlarımızla ürettiğimiz ve 2012 yılında uzaya fırlattığımız istihbarat uydumuz GÖKTÜRK-2 bunun ilk örneklerinden biridir. Böylece dünyada uydu üretme kabiliyetine sahip sayılı ülkeler arasına girdik. Şimdi sırada GÖKTÜRK-3 var. Gece ya da gündüz fark etmeksizin, her türlü hava şartında yüksek çözünürlüklü görüntü elde edebilecek bu uydumuzun planlama çalışmalarına devam ediyoruz. 

İMECE 2022’DE UZAYDA

TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen, ilk yerli ve milli yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydumuz İMECE’nin de entegrasyon işlemleri tamamlandı, testleri sürüyor. İnşallah 2022 yılında bu uydumuzu da uzaya fırlatacağız. İMECE yörüngeye yerleştiğinde, tüm kurumlarımızın görüntü ihtiyacını karşılayacak metre altı çözünürlükteki ilk milli gözlem uydumuz olacaktır. Yerli ve millî imkanlarla ürettiğimiz ilk haberleşme uydumuz TÜRKSAT 6-A’yı da 2022’de uzaydaki yörüngesine yerleştireceğiz. 

EN BÜYÜK TELESKOP

Uydu teknolojilerinin yanı sıra, astronomik gözlem noktasında da önemli altyapılara sahibiz. Ülkemizin modern anlamdaki ilk gözlemevi olan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi, Türkiye’nin en büyüğü olan 1,5 metre çapında bir teleskobu barındırıyor. Erzurum’da, Karakaya Tepeleri üzerinde, 3 bin 170 metre yükseklikte Doğu Anadolu Gözlemevini inşa ediyoruz. Bu tesis tamamlandığında, 4 metre çapındaki Türkiye’nin en büyük optik ve ilk kızılötesi teleskobunu devreye almış olacağız. 

MİLLİ TEKNOLOJİ HAMLESİ

Bugün, dünya yeni bir değişimin, yeni bir dönüşümün arifesindedir. Yeni dönemde, güç dengelerini uzay keşiflerinin, bu alandaki yeni teknolojilerin belirleyeceği açıkça görülüyor. Milli Teknoloji Hamlesi vizyonumuzla, Türkiye’yi kritik ve özgün teknolojilerin üreticisi yapma hedefimize kilitlenmemizin sebeplerinin en başında bu gerçeği görmemiz geliyor. Şuur, özgüven ve adanmışlığa sahip olduğumuzda erişemeyeceğimiz menzil, aşamayacağımız engel olamaz. Bu anlayışla, doğru zamanda İHA ve SİHA teknolojilerine yatırım yaparak, sahada oyunu değiştiren tarafta yer almayı başardık. 

UZAYDA DA OLACAĞIZ

Geçmişimizden aldığımız güçle, kökümüzden beslenerek, geleceğe bakacağız. Teknolojik kapasitemizi geliştirmek ve buradan doğacak olan ekonomiden faydalanmak için, uzayda da olacağız. Elde ettiğimiz tecrübe ve birikimi, bilim, sanayi ve teknoloji ekosistemimize aktarabilmek için, uzayda da olacağız. 

Güçlü ve bağımsız bir Türkiye’nin yerini, sadece dünyada değil uzayda da tahkim edeceğiz. İşte bu vizyonu yürütecek olan kurumumuz Türkiye Uzay Ajansı’dır.